ปัญหาอุทกภัย เป็นวิกฤตการณ์นำความเดือดร้อนมาสู่ประชาชนอย่างหนัก ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิต รวมถึงเศรษฐกิจของประเทศมหาศาล ตลอดระยะเวลา 70 ปี
ที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ทรงครองสิริราชสมบัตินั้น ทรงมีความห่วงใยถึงวิกฤตการณ์นี้เสมอมาผ่านพระราชกรณียกิจและโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำรินานัปการ
โครงการบริหารจัดการน้ำของโครงการประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เกิดมาจากลักษณะทางกายภาพของกรุงเทพมหานครและสมุทรปราการเป็นที่ราบลุ่ม ตัดผ่านด้วยแม่น้ำเจ้าพระยาที่เป็นเส้นทางน้ำไหลผ่านตั้งแต่ทางตอนเหนือ
เมื่อเข้าสู่ฤดูฝน มวลน้ำมหาศาลไปกระจุกตัวตรงอ่าวไทยในจังหวัดสมุทรปราการ เพื่อรอการระบายน้ำลงสู่ทะเล ซึ่งกว่าปริมาณลดลงต้องใช้ระยะเวลาไม่น้อยทีเดียว
บริเวณดังกล่าวจึงเกิดน้ำท่วมหนัก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้พระราชทานแนวพระราชดำริในการขุดขยายคลองลัดโพธิ์ ที่มีอายุมากกว่า 300 ปีให้มีขนาดใหญ่ขึ้น และจัดสร้างประตูระบายน้ำ เพื่อคลี่คลายปัญหาทั้งในระยะเร่งด่วน และระยะยาว
โครงการปรับปรุงคลองลัดโพธิ์ เริ่มต้นก่อสร้างในปี พ.ศ. 2545 กรมชลประทาน ในฐานะหน่วยงานที่รับผิดชอบหลักได้สำรวจออกแบบและก่อสร้างประตูระบายน้ำด้วยงบประมาณ 578.9 ล้านบาท
ขุดความลึกจากเดิมประมาณ 1 – 2 เมตร ลงไปเป็น 7 เมตร ขยายความกว้างจาก 10 – 15 เมตร เป็น 70 เมตร
พร้อมสร้างประตูระบายน้ำ ติดตั้งบานระบายน้ำ จำนวน 4 ช่อง ขนาดช่องละ 14×9.55 เมตร ควบคุมการเปิดเปิดด้วยระบบอัตโนมัติ โดยสอดคล้องกับห้วงเวลาน้ำขึ้น–น้ำลง และน้ำทะเลหนุนสูง
รวมถึงสร้างกำแพงยื่นออกไปบริเวณส่วนท้ายคลอง ทำให้น้ำที่ปล่อยมาไม่กัดเซาะฝั่งตรงข้าม และปกป้องกันตลิ่งของอำเภอพระประแดง ดำเนินแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2549
ประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์ ช่วยลัดน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาออกสู่ทะเลได้เร็วกว่าเดิมถึง 30 เท่า ด้วยหลักการ “การเบี่ยงน้ำ” จากเดิมต้องไหลอ้อมแม่น้ำเจ้าพระยาถึง 18 กิโลเมตร
ปัจจุบันเหลือระยะทางเพียง 600 เมตร ส่วนระยะเวลาในการระบายน้ำก็เปลี่ยนแปลงด้วยเช่นกัน จากที่เคยใช้เวลามากถึง 5 ชั่วโมง ก็ลดเหลือเพียง 10 นาทีเท่านั้น
จึงช่วยบรรเทาปัญหาน้ำท่วมซ้ำซากในอำเภอพระประแดง เร่งระบายน้ำเหนือที่ไหลผ่านในพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑลได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็นการป้องกันน้ำทะลักเข้าสู่พื้นที่รอบกระเพาะหมูอีกด้วย
นอกจากการแก้ไขปัญหาน้ำท่วมแล้ว คลองลัดโพธิ์ยังมีศักยภาพในด้านการผลิตกระแสไฟฟ้าด้วยพลังน้ำ รวมทั้งพระองค์ยังมีพระมหากรุณาธิคุณในการปรับปรุงถนนให้เป็นโครงข่ายวงแหวน
ตลอดจนการสร้างสะพานขึงแฝดข้ามลำน้ำเจ้าพระยาถึงสองช่วง ได้แก่ ถนนวงแหวนอุตสาหกรรม และสะพานภูมิพล 1 สะพานภูมิพล 2 เพื่อลดวิกฤตจราจรอีกด้วย
ที่นี่จึงถือเป็นอีกสถานที่สำคัญซึ่งนักท่องเที่ยวจะได้เดินตามรอยพ่อหลวงไปพร้อมๆ กับสัมผัสบรรยากาศทางธรรมชาติอันสวยงาม และความร่มรื่นใต้ร่มพระบารมีในหลวง รัชกาลที่ 9
